गोरखाली फौजबाटै नेपाली रोजगारीका लागि मलेशिया जाने गरेका थिए

काठमाडौं । नेपाली कामदार वैदेशिक रोजगारका लागि सन् १२६० तिरै जान थालेको विभिन्न अध्ययनमा उल्लेख भएपनि मलेशियामा रोजगारीका लागि नेपाली कामदार सन् १८७५ देखि जान थालेका एक अध्ययनले देखाएको छ। मलेशिया रिटर्नी समाज नेपालको एक अध्ययन अनुसार बेलायती सामाज्यको अधिनमा मलेशियाको पेराक राज्यमा स्थानीय फौज विरुद्धको लडाइँमा गोर्खाली फौजले नै पहिलो पटक मलेशियाको भूमि टेकेको उल्लेख छ। गोर्खाली फौज भने लडाँइपछि नेपाल फर्किएका थिए। सन् १९२० तिर नेपाली कामदार मलायाको सुनखानीमा काम गर्न समेत पुगेको बताइएको छ।

तत्काल सुनखानी सुचारु नभएपनि नेपाली कामदार मलेशियामै घरजम गरेर बस्न थालेको समेत उल्लेख छ। त्यसबेलादेखि मलेसियामा बसोबास गरेका नेपाली कामदारले मलेशियाको सिटिजनसीप पाएको र मलेशिया सरकारबाट उनीहरुका लागि गोर्खा काम्पोङ नेपाली भाषामा (गोर्खा गाँउ) बनाउन जग्गा समेत छुट्याइदिएका थिए। त्यस्तै क्रममा गुल्मी जिल्ला घर भइ मलेशियन भएका एनआरएन मलेशियाको पूर्व उपाध्यक्ष शंकर पौडेलका अनुसार मलेशियन सिटीजनसीप प्राप्त गर्ने करिब २ हजार नेपाली मलेशियामा छन्। उनीहरुको गोर्खा एसोशिएशन नामक संस्थासमेत रहेको उनको भनाइ छ।

कस्तो छ मलेशियामा नेपालीहरुको व्यवसाय ? : मलेशियामा नेपालीले व्यवसाय समेत गर्दै आएका छन्। सन् २००२ देखि नै मलेशियाको क्वालालम्पुर स्थित पहिलो पटक नेपाल हाउसको स्थापना भएको उल्लेख छ। रिटर्नी समाज नेपालको अध्ययन अनुसार हाल मलेशियामा २४ वटा जति नेपाली रेष्टुरेन्ट र पसलहरु रहेका छन्। नेपाल विजनेश सोसाइटी अफ मलेशिया व्यवसायीको छुट्टै संगठन रहेको छ।

मलेशियाबाट नेपालमा रेमिट्यान्स : रोजगारीका लागि नेपालबाट मलेशिया पुगेका नेपाली कामदारबाट निकै ठूलो रकम रेमिट्यान्सका रुपमा भित्रिने गरेको छ। मलेशियामा पसिना बगाएर कमाएको पैसा सुरुमा मानिसहरुले आफू आउँदा सँगै लिएर आउने वा बैंक मार्फत नै पठाउने चलन थियो । सो प्रकृया मार्फत रकम पठाउँदा असुरक्षा महशुस गरी व्यवस्थित ढंगबाट मलेशियाबाट रकम नेपाल ल्याउन रेमिट्यान्स कम्पनीको स्थापना गरिएको पाइन्छ ।

वैदेशिक रोजगारका क्रममा वैदेशिक रोजगार प्रवद्र्धन बोर्ड २०६५ सालमा स्थापना भएदेखि बोर्डले राख्न थालेको हालसम्म १० वर्षको तथ्यांकमा नेपालमा ४४ खर्ब ८२ अर्ब रेमिट्यान्स भित्रिएको बताउँछन् वैदेशिक रोजगार प्रवद्र्धन बोर्डका कार्यकारी निर्देशक राजनप्रसाद श्रेष्ठ।
जसमा मलेशियाबाट रेमिट्यान्स ठूलो हिंस्सा भित्रिएको उनको भनाइ छ।

मलेशियामा कति छन् नेपाली संघसंस्था ? : एनआरएन मलेशियाको अध्ययन अनुसार ७२ वटा विभिन्न संघसंस्थाहरु मलेशियामा रहेको पाइएको छ। मलेशियामा व्यवसायी, साहित्य, जातीय, आन्चलिक, जिल्लावासी, गाविस, क्लबलगायत रहेका छन्। जुन संघसंस्थाबाट पीडित नेपालीको उद्धार हुनुका साथै विभिन्न रोग लागेका कामदारलाई सहयोग जुटाउने काम हुँदै आएको छ।

मलेशियाबाट नेपालीले के ल्याए ? : मलेशिया रिटर्नी समाजको अध्ययन अनुसार नेपाली कामदार मलेशियामा रोजगारीका लागि गएपछि उनीहरुले त्यहाँ गरेको सीप लिएर नेपाल आउने र त्यहाँको भाषा, रहनसहन, काम गर्ने वातावरण बारे राम्रोसँग बुझेर आउने गरेका छन्। नेपालमा श्रमको मुल्य नबुझ्नेहरुले समेत मलेशियामा पसिना बगाएपछि श्रमको महत्व बुझ्ने र श्रमिकमा स्वदेशमै केहि गर्नुपर्छ भन्ने भावनाको विकास भएको छ।

मलेशियाबाट नेपाल फर्किएपछि नेपाली कामदारहरुले नेपालमै वर्कसप, कृषि, म्यानपावर, रेष्टुरेन्ट, कलाकारिता एवं पत्रकारिता समेत गरिरहेका छन्। वर्तमान सन्दर्भमा मलेशियाबाट रोजगारी गरेर फर्किएका नेपाली कामदार संगठित भएर नेपालमै व्यवसाय गर्ने सोच बनाएको पाइएको छ। मलेशिया रिटर्नी नेपाल समाजले पनि वैदेशिक रोजगारीको क्रममा मलेशियाबाट फर्किएका नेपालीलाई एकीकृत गरी सामुहिक प्रयासहरुको थालनी गरी विदेशको सीपलाई नेपालमा प्रयोजन गर्न जोड दिने जनाएको छ।